هدف این نوشته ارائۀ اطلاعاتی فنی است که می‌توانند برای ایجاد شیوه‌های مستمر و روش‌هایی برای کار امدادی در تصادفات رانندگی شامل کامیون‌های ولوو به کار بروند.
این نوشته با هدف آشنا ساختن خدمات محلی برای انجام کار امدادی در محل حادثه است و شامل اطلاعاتی دربارۀ موارد ذیل است:
- سیستم الکتریکی
- دریچۀ سقف و پنجره‌ها
- اتاقک راننده
- تنظیمات صندلی راننده و فرمان
- سیستم بازدارندۀ تکمیلی/ایربگ
سیستم الکتریکی
چگونه منبع الکتریکی را قطع کنیم؟
- مدار باتری را با استفاده از جدا کردن/بریدن کابل‌ها از پایانه‌های باتری قطع کنید. این روش، ایمن‌ترین روش قطع توان الکتریکی است. تمامی توان الکتریکی، حتی سرعت‌نگار، به این روش قطع می‌شود.
- کلید اصلی را خاموش کنید. تمامی توان الکتریکی وسیلۀ نقلیه قطع نخواهد شد. تعدادی مدار همچنان روشن خواهند ماند. تمامی اتاقک‌های راننده نیز دارای کلید اصلی نیستند.
- توجه داشته باشید که اگر تنها کلید را خارج کنید، وسیلۀ نقلیه هنوز توان خواهد داشت.
بعد از قطع توان باتری، واحد کنترل سیستم بازدارندۀ تکمیلی به مدت 3 ثانیه انرژی خود را حفظ خواهد کرد. این میزان برای فعال‌سازی ایربگ و پیش‌کشیدگی کمربند ایمنی به مدت 3 ثانیه بعد از قطع توان برقی کافی است.
این شکل نشانگر موقعیت معمول باتری است.
1: جعبۀ باتری روی سمت چپ بخش طولی کناری قرار داده شده است.
2: جعبۀ باتری درون بخش متقاطع پشتی قرار داده شده است.
راه‌های مختلف قطع کردن منبع برق
A: باتری: کلید را از سویچ استارت جدا کنید و دکمۀ چشمک زن اخطار را فشار دهید. دکمۀ چشمک زن هشدار را فشار داده و حداقل به مدت 5 ثانیه نگه دارید. قبل از جدا کردن کابل از انتهای منفی باتری، حداقل 30 ثانیه صبر کنید. اگر نیاز ضروری به بریدن کابل وجود داشته باشد، هرچقدر می‌توانید نزدیک به باتری برش را انجام دهید، تا خطر به وجود آمدن شاخه‌ای از کابل بین محل برش و باتری به حداقل برسد.
B: سویچ اصلی/سویچ باتری: تمامی وسایل نقلیه لزوماً دارای این مورد نیستند. با قطع این مورد بعضی از مدارها همچنان توان برقی خواهند داشت.
C: مدارشکن ای‌دی‌آر: صرفاً بر روی وسایل نقلیه‌ای وجود دارد که مخصوص انتقال کالاهای خطرناک هستند. تمامی توان برقی به جز سرعت‌نگار را قطع می‌کند.
D: سویچ ریموت: تمامی وسایل نقلیه لزوماً دارای این مورد نیستند. دوبار فشار دادن دکمۀ سمت چپ طی 5 ثانیه سویچ اصلی را خاموش خواهد کرد. بعضی از مدارها همچنان توان برقی خواهند داشت.
E: سویچ بیرونی، گزینۀ ای‌دی‌آر: این سویچ اصلی یکی از آپشن‌هایی است که بر روی وسایل نقلیۀ مخصوص انتقال کالاهای خطرناک وجود دارد. تمامی توان برقی به جز سرعت‌نگار را قطع می‌کند.
توجه: تمامی اجزای موجود در شکل بالا، لزوماً در تمامی وسایل نقلیه وجود ندارند.
قفل مرکزی
سیستم قفل مرکزی طراحی شده تا کارکرد قفل درب‌ها را در شرایط ذیل خاموش کند:
- در شرایطی که مدار توان برقی وسیلۀ نقلیه در باتری قطع شده باشد.
- وقتی یکی از سویچ‌های ای‌دی‌آر وسیلۀ نقلیه بر روی گزینۀ خاموش باشد.
- در صورت تصادف، سیستم بازدارندۀ تکمیلی سیگنالی به سیستم قفل مرکزی می‌فرستد. سیستم قفل مرکزی به این صورت باز خواهد شد و به مدت دو دقیقه نیز کار نخواهد کرد.
- می‌توان درهای بسته را از داخل و به وسیلۀ دستگیرۀ در یا از بیرون و به وسیلۀ کلید باز کرد.
توصیه‌های کلی
- سویچ اصلی تنها در شرایطی امکان قطع توان برقی را داراست که موتور خاموش شده باشد. منبع برق سرعت نگار، سیستم قفل مرکزی، سیستم هشدار و بخاری درجا در این شرایط قطع نمی‌شود. برای این مورد استثنائی وجود دارد که وسایل نقلیۀ مخصوص انتقال کالاهای خطرناک است؛ در این وسایل نقلیه سویچ اصلی فارغ از روشن یا خاموش بودن موتور، تمامی برق وسیله را قطع می‌کند. تنها جدا کردن اتصال باتری یا سویچ اصلی ای‌دی‌آر تمامی توان برقی را قطع می‌کند.
- هشدار ⚠: در شرایطی که از سویچ ای‌دی‌آر اصلی برای قطع توان برقی استفاده می‌شود و در عین حال افروزگر استارت موتور روشن است، سیستم اس‌سی‌آر همچنان تحت فشار باقی خواهد ماند و دارای ادبلو خواهد بود! قبل از استفاده از سویچ اصلی، به مدت دو دقیقه بعد از خاموش کردن موتور صبر کنید تا مطمئن شوید سیستم کاملاً از ادبلو تخلیه شده است.
- سویچ‌های اصلی مختلف، ظاهر و کارکردهای مختلفی دارند؛ بعضی از مدل‌های وسیلۀ نقلیه اصلاً دارای سویچ اصلی نیستند.
- بعد از قطع توان برقی باتری انرژی به مدت چند ثانیه درون سیستم بازدارندۀ تکمیلی ذخیره می‌شود، که این مقدار برای فعال‌سازی ایربگ و پیش‌کشانندۀ کمربند ایمنی کافی است. برای کسب اطمینان از غیرفعال شدن سیستم، 3 ثانیه بعد از قطع توان برقی باتری صبر کنید.
- قبل از قطع توان برقی نیاز احتمالی به باز کردن درها و تنظیم صندلی راننده را در نظر بگیرید!
صندلی‌های راننده‌ای که امکان تنظیم الکتریکی دارند، بعد از قطع توان برقی دیگر امکان تنظیم نخواهند داشت زیرا صندلی امکان تنظیم دستی ندارد.
دریچۀ سقف و پنجره‌ها
دریچۀ سقف: در شرایطی که درب‌ها قابلیت استفاده نداشته باشند، دریچۀ سقف کاربرد خروجی اضطراری دارد. شیشۀ روی دریچۀ سقف به راحتی با چکش اضطراری شکسته می‌شود.
پنجره‌ها: پنجرۀ جلویی روی ساختار کابین راننده چسب زده و لمینیت شده است. پنجره‌های کناری شامل شیشۀ نشکن و لمینیت شده است.
اتاقک راننده
اتاقک‌های قدیمی از ورقه‌های فولادی نرم‌تری ساخته شده‌اند که به همدیگر جوش خورده‌اند، اما کابین‌های جدیدتر از فولاد پراستحکام ساخته شده‌اند. نواحی دارای فولاد پراستحکام به رنگ زرد (A)، نواحی تقویت‌شده به رنگ آبی (B) و نواحی دارای تقویت کمتر به رنگ سفید (C) در شکل ذیل مشخص شده‌اند.
موقعیت راننده
طراحی صندلی
برای مدل‌های مختلف وسایل نقلیه، مدل‌های صندلی مختلفی وجود دارد.
تنظیم صندلی حرکت‌کننده به سمت جلو و عقب در بعضی موارد مکانیکی است، اما در پیشرفته‌ترین مدل‌ها تنظیم الکتریکی دارد.
صندلی‌های دارای تنظیم دستی، با استفاده از میله‌ای تنظیم می‌شوند که جلوی تشک صندلی قرار دارد و صندلی‌های دارای تنظیم الکتریکی، با استفاده از دکمه‌ای کنار تشک صندلی تنظیم می‌شوند.
توجه داشته باشید که صندلی‌های دارای قابلیت تنظیم الکتریکی امکان تنظیم دستی ندارند و بعد از قطع توان برقی امکان تنظیم نخواهند داشت.
تنظیمات حرکت به جلو و عقب صندلی راننده
تنظیمات فرمان
تنظیم موقعیت فرمان با استفاده از یک پدال پا صورت می‌گیرد. از تنظیمات فرمان برای تنظیم موقعیت فرمان از نظر ارتفاع/طول آن به سمت راننده استفاده می‌شود. اگر بریدن و جدا کردن فرمان ضروری باشد، این نقاطی که در شکل نشان داده شده‌اند، آسان‌ترین نقاط برای این کار هستند و مقاوم‌سازی کمتری دارند (B). سایر قسمت‌ها مقاوم‌سازی شده‌اند (A).
وضعیت مقاوم‌سازی فرمان
سیستم بازدارندۀ تکمیلی
سیستم اسآراس
اسآراس/ایربگ لزوماً در تمامی مدل‌ها موجود نیست.
اسآراس سیستمی تکمیلی نسبت به کمربند ایمنی برای محافظت و بازدارندگی در برابر تصادف است و شامل ایربگ و پیش‌کشندۀ کمربند است.
در مدل‌های جدیدتر در صورت وقوع تصادف سیستم اسآراس سیگنالی به واحد قفل مرکزی ارسال می‌کند تا درها باز شده و چشمک زن‌های هشدار روشن شوند.
نشان‌هایی در کابین وسایل نقلیۀ مجهز به ایربگ اسآراس وجود دارد که مبنی بر وجود این سیستم است:
مرور سیستم اس‌اراس و اجزای آن
- واحد کنترل: در صورت وقوع تصادف واحد کنترل تکانه‌ای می‌فرستد که همزمان پیش‌کشندۀ کمربند و ایربگ را فعال می‌کند.
- ماژول ایربگ: اگر وسیلۀ نقلیه مجهز به ایربگ باشد، ماژول ایربگ در مرکز فرمان قرار دارد. ماژول ایربگ شامل چاشنی الکتریکی، ژنراتور گاز و تشک با قابلیت باد کردن است.
- غلتک اصطکاک
- پیش‌کشندۀ کمربند: پیش‌کشندۀ کمربند تجهیزاتی انتخابی است که تنها بر روی بعضی از وسایل نقلیۀ دارای ایربگ و کمربند ایمنی یافت می‌شود. شامل چاشنی الکتریکی و خرج پودری است که فعال شده است. پیش‌کشندۀ کمربند همراه با ایربگ فعال می‌شود.
ایربگ اسآراس به نحوی طراحی شده که در تصادف از سمت جلو با سرعت بالا فعال شود.
ایربگ اسآراس به نحوی طراحی شده که در صورت وقوع موارد ذیل فعال نشود:
- تصادف قسمت کناری وسیلۀ نقلیه.
- تصادف قسمت پشتی وسیلۀ نقلیه.
- سکندری خوردن وسیلۀ نقلیه یا چپ کردن آن.
- تصادف شاخ به شاخ در سرعت «پایین» یا در برابر اشیای نرم مانند بوتۀ گیاهان یا تودۀ برفی.
واحد کنترل
واحد کنترل زمانی ایربگ را فعال می‌کند که شتاب منفی قدرتمند و ادامه داری اتفاق بیفتد. در عمل، چنین شتاب منفی بالایی تنها در صورت تصادف از جلو اتفاق میفتد. هم نیروی گرانش بزرگ و هم کاهش شتاب ادامه دار (ترمز کردن) ملزوماتی هستند که برای فعال‌سازی سیستم از طرف واحد کنترل به وجودشان نیاز است. در نتیجه، در صورت وقوع رویداد دیگری، مثلاً ضربۀ چکش، فعال نمی‌شود؛ زیرا نیروی گرانش زیادی ایجاد می‌کند، اما مدت زمان آن کم است.
اگر تصادف به اندازۀ کافی سخت باشد، واحد کنترل ژنراتور گاز را فعال خواهد کرد که ایربگ را پر از گاز کرده و پیش‌کشندۀ کمربند را نیز فعال می‌کند.
توجه داشته باشید که واحد کنترل دارای کارکردی برای ذخیرۀ انرژی است که امکان فعال‌سازی آن را حتی بعد از قطع توان برقی باتری حفظ می‌کند.
توصیه‌های عمومی:
- از قطع اتصال باتری اطمینان حاصل کنید!
- ماژول ایربگ به هیچ عنوان نباید از هم مجزا شود.
- از هیچ ابزار دارای جریانی روی ایربگ یا پیش‌کشندۀ کمربند استفاده نکنید.
⚠خطر
بعضی از بخش‌های اسآراس حاوی مواد قابل انفجار است. مواد منفجره در صورتی که به شکل نادرستی مورد دستکاری قرار بگیرند امکان ایجاد جراحات شخصی یا مرگ دارند.
⚠خطر
آتش ممکن است ایربگ یا پیش‌کشندۀ کمربند را فعال کند.
سیستم اس‌سی‌آر
سیستم ادبلو بخشی از سیستم تصفیۀ گاز است که بر روی تعدادی از موتورهای جدید نصب شده است تا به ملزومات موجود فعلی در رابطه با آلاینده‌ها عمل کند.
قبل از این که گاز خروجی از میان مبدل کاتالیست عبور کند، محلول ادبلو بر روی آن اسپری می‌شود تا آلایندۀ نیتروژن اکسید را کاهش دهد.
اجزای اصلی سیستم اس‌سی‌آر شامل محفظه‌ای برای ادبلو، واحد پمپ، شیر سنجی و صداگیری بر روی مبدل کاتالیست اس‌سی‌آر است.
نمای کلی سیستم اس‌سی‌آر و اجزای اصلی آن
- محفظۀ ادبلو
- واحد پمپ
- شیر سنجی
- صداگیر
ادبلو
ادلبو شامل آب مقطر و 32.5% ادبلو است و مایعی بی‌رنگ بوده و بوی خفیف آمونیاک دارد. این محلول ممکن است در برابر مواد خاصی عملکرد مخرب داشته باشد و باید با مراقبت به آن رسیدگی شود. محلول قابل اشتعال نیست.
در دماهای بالاتر ادبلو به آمونیاک و کربن دی‌اکسید تجزیه می‌شود، و در دماهای پایین‌تر از -11 درجۀ سانتی‌گراد امکان یخ زدن دارد. ادبلو ماده‌ای به شدت خورنده است، به خصوص در برابر مس و آلومینیوم.
کار با ادبلو
تماس پوستی: کاملاً با آب ولرم آب‌کشی کنید و لباس‌های آلوده شده را دربیارورید.
تماس با چشم: به مدت چند دقیقه کاملاً آب‌کشی کنید و در صورت نیاز با پزشک تماس بگیرید.
در صورت استنشاق: هوای تازه نفس بکشید و در صورت نیاز با پزشک تماس بگیرید.
در صورت قورت دادن: آب بنوشید
توصیه‌های کلی
- بعد از خاموش شدن موتور، ادبلو دوباره درون محفظه پمپ می‌شود تا سیستم اس‌سی‌آر تخلیه شود. این فرآیند حدود دو دقیقه زمان می‌برد. اگر سویچ اصلی ای‌دی‌آر قبل از اتمام این فرآیند به کار گرفته شده و توان برقی را قطع کند، ممکن است سیستم هنوز تحت فشار بوده دارای ادبلو باشد!
هشدار ⚠: اگر زمانی که افروزگر استارت روشن باشد از سویچ اصلی ای‌دی‌آر برای قطع توان برقی استفاده شود، سیستم اس‌سی‌آر تحت فشار باقی خواهد ماند و همچنان دارای ادبلو خواهد بود.
- ادبلو به شدت خورنده است و می‌تواند به اتصالات آسیب بزند. اتصالاتی که با ادبلو تماس داشته باشند، فوراً باید جایگزین شوند. تمیز کردن اتصالات سودی ندارد زیرا محلول به سرعت بسیار زیاد درون کابل منتشر می‌شود و فلز را اکسیده خواهد کرد.
هشدار ⚠: ریختن قطراتی از ادبلو روی اجزا داغ، می‌تواند منجر به تبخیر سریع آن شود. صورت خود را برگردانید!
هشدار ⚠: توجه داشته باشید که ناحیۀ دور صداگیر و شلنگ خروجی گاز وسیلۀ نقلیۀ دارای سیستم اس‌سی‌آر، نسبت به وسایل نقلیۀ معمول مدت بسیار بیشتری دمای بالا را حفظ می‌کند.